Wanneer het je niet treft, ben je niet bezig met de overgang en ben je je niet bewust van de hindernissen die het met zich meebrengt. Dit zorgt er helaas voor dat veel vrouwen in de overgang op onbegrip stuiten. Jammer genoeg ontstaat er meestal pas begrip (ook bij vrouwen onderling) op het moment dat men er zelf mee geconfronteerd wordt. De leeftijd waarop vrouwen met overgangsklachten te maken krijgen varieert, sommigen ervaren pas na hun 55e klachten die hieraan gekoppeld zijn, anderen treft het al rond hun 40e. Klachten kunnen zowel mentaal als fysiek zijn. Wat opmerkelijk is, is dat er veel overeenkomsten zijn tussen stress- & burnout klachten en mentale klachten onder invloed van de overgang ofwel menopause. Belangrijk dus om deze overeenkomst in klachten mee te nemen in het gesprek met een werknemer.
In 2021 gaven 173 duizend vrouwelijke werknemers aan dat overgangsklachten wel eens van invloed waren op hun werk. Dit komt overeen met 55 procent van alle vrouwelijke werknemers in de overgang. Bij acht procent speelde dit dagelijks, negen procent had er wekelijks last van. Dit onderzoek (een vervolgmeting van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden) is in het vierde kwartaal van 2021 uitgevoerd door onder andere het Centraal Bureau voor Statistiek onder vrouwelijke werknemers van 40 tot 75 jaar.
Overgangsklachten
De overgang is niet een ‘aandoening’ met een zichtbare start, het doet geleidelijk zijn intrede. De nachtrust verslechtert, vergeetachtigheid en prikkelbaarheid doen hun intrede. Een gevoel van onrust, spanning en ruis op de ‘lijn’ ontstaat en dat geeft op zijn beurt weer stress en gespannenheid. Het menobrein veroorzaakt een gebrek aan concentratie en brain-fog is ook een veelgehoorde klacht: niet op bepaalde woorden kunnen komen of woorden fout gebruiken, of niet meer vlot kunnen multitasken. Daarbij kunnen zich ook klachten als paniekaanvallen en somberheid openbaren.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het geheugen ook daadwerkelijk afneemt. Vrouwen in de overgang scoren lager op het onthouden van nieuwe informatie, het herinneren van oude informatie en het korte termijn geheugen. Gelukkig verdwijnen deze klachten vaak weer na de overgang. (bron: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)
Lichamelijke klachten die zich kunnen manifesteren in de overgang zijn o.a. verlies aan spierspanning, krachtverlies, gewrichtsklachten, haaruitval, chronische vermoeidheid, jeuk en duizeligheid.
Voor informatie en herkenning is er de website Vuurvrouw.nl. Deze belangenorganisatie voor vrouwen in de overgang zet zich in voor vrouwen in de overgang. Ze zorgen voor meer kennis, meer (h)erkenning en een betere behandeling. Ook op het werk.
Overgangsklachten tijdens het werk
De meeste medewerkers zijn nog steeds actief op het werk tijdens hun menopauze en ze hebben behoefte aan hulpmiddelen en ondersteuning van hun werkgevers terwijl ze door deze periode gaan:
- Laat de klachten noteren en wat het effect ervan is op het werkplezier.
- Creëer acceptatie op de werkvloer dat vrouwen in deze fase niet alle dagen even fit zijn, mogelijk door een slechte nachtrust.
- Bespreek een ander werkritme, flexibel aangepast op de aanwezige energie die dag. De ene dag korter werken, de andere dag weer wat langer, om gemiste uren weer in te halen. Wat meer thuiswerken biedt ook uitkomst.
- Positieve en negatieve gevoelens, ook richting de werkomgeving, zullen elkaar afwisselen. Probeer het tijdig te bespreken.
- Stimuleer beweging en voldoende drinken gedurende de dag. Afwisselingen in de werkhouding kan ook helpen, ter voorkoming van vermoeidheid en overbelasting.
- Maak ruimte beschikbaar waar rustiger gewerkt kan worden, met minder stoorzenders.
- De impact kan enorm zijn en een flinke deuk slaan in het zelfvertrouwen en werkplezier. Overgangsklachten kunnen jarenlang aanhouden en onregelmatig de kop op steken.
- Geef als leidinggevende het goede voorbeeld, bespreek dit onderwerp openlijk om zo ook de medewerkers in deze levensfase te ondersteunen en zo vitaal aan het werk te houden.
Voor medewerkers die behoefte hebben aan begeleiding voor met name werkgerelateerde overgangsklachten kan praten met de bedrijfspsycholoog kan uitkomst bieden.