In de bedrijfsgezondheidszorg zien we dagelijks de gevolgen van verwaarloosde breinzorg. Werknemers die uitvallen door burn-out en teams die vastlopen vanwege stress en verminderde productiviteit. Wat opvalt: we besteden veel aandacht aan fysieke en mentale gezondheid, maar vergeten vaak het brein zelf - ons meest cruciale 'werktuig'.
"het brein is het enige orgaan dat zichzelf bestudeert. Het verdient daarom ook onze beste zorg." - dr. antonio damasio, neurowetenschapper
Mentaal versus neurologisch
In onze praktijk maken we vaak het onderscheid tussen mentale gezondheid en breinzorg. Mentale gezondheid gaat over emoties en gedachten. Terwijl breinzorg zich richt op het fysieke onderhoud van het orgaan dat maar liefst 20% van onze energie verbruikt en 24/7 actief is - ook tijdens je slaap.
Ook het brein heeft, net als onze spieren na intensieve training, specifieke zorg en herstel nodig. Vooral vandaag de dag, waarin we constant worden overladen door media, e-mails, vergaderingen en beslissingen.
Waarom breinzorg zo belangrijk is
Neurologische vermoeidheid is meetbaar. Elke e-mail, elk gesprek, elke beslissing kost neurologische energie. Wat we in organisaties zien: werknemers die na 14:00 merkbaar minder scherp zijn door cognitieve overbelasting. In tegenstelling tot fysieke overbelasting, geeft het brein geen pijnsignalen. Je ontvangt wel symptomen zoals concentratieproblemen, vergeetachtigheid of emotionele uitputting, maar dit zijn vaak signalen die te laat komen, je bent dan al overbelast.
Waarschuwingssignalen herkennen
Deze patronen ontstaan bij een overbelast brein:
- Moeite met prioriteren, zelfs bij bekende taken
- Verhoogde irritabiliteit over kleine zaken
- 'mentale mist' - gevoel van traagheid
- Verhoogde gevoeligheid voor geluid of licht op kantoor
Herstel door de regulatie van het parasympathisch zenuwstelsel
De belangrijkste zenuw van het parasympathisch zenuwstelsel is de nervus vagus. (over de werking van de nervus vagus is het werk van Stephen Porges, die de invloedrijke Polyvagaal Theorie ontwikkelde) Dit deel van ons zenuwstelsel zorgt voor rust, herstel en ontspanning. Het helpt je lichaam te kalmeren na stress. In het kort:
- Verlaagt het de hartslag
- Bevordert diepe, rustige ademhaling
- Stimuleert ontspanning en herstelprocessen
De nervus vagus heeft grote invloed op het hart, zo stuurt het signalen naar het hart om de hartslag te vertragen en te reguleren, vooral tijdens rust of meditatie.
De nervus vagus geeft sturing aan je spijsvertering, het verbindt je zenuwstelsel met organen zoals de maag, lever, darmen en pancreas, en helpt bij:
- De afgifte van spijsverteringssappen
- Peristaltiek (de beweging van de darmen)
- Het reguleren van eetlust en verzadiging
De nervus vagus is belangrijk in de communicatie tussen lichaam en hersenen. Zo beïnvloedt het o.a. je stemming, angstniveau en energiehuishouding.
Als laatste is belangrijk te vemelden dat de nervus vagus helpt ontstekingsreacties te remmen via de zogenoemde "inflammatoire reflex", waardoor het immuunsysteem beter in balans blijft.
Praktische breinzorg voor de werkplek
Om de vagale tonus – de activiteit van de nervus vagus – te stimuleren, kun je gebruikmaken van technieken zoals ademhalingsoefeningen, mindfulness, yoga en koudetraining. Niet al deze methoden zijn praktisch toepasbaar op de werkvloer. Daarom geven we je hieronder een aantal laagdrempelige en werkvriendelijke tips om tijdens je werkmomenten toch je zenuwstelsel te ondersteunen en tot rust te brengen:
- De 4-7-8 ademtechniek voor belangrijke vergaderingen of stressvolle momenten: 4 tellen inademen, 7 vasthouden, 8 uitademen.
- Micro-pauzes - elke 90 minuten 5 minuten weg van het scherm. Kijk uit het raam, loop naar de koffieautomaat, of doe simpele nekstretches.
- Bewust lunchen - eet zonder scherm, kauw langzaam. Dit activeert het parasympathische zenuwstelsel.
- Implementeer 'no-meeting' blokken - bescherm dagelijks 2-3 uur voor diep werk zonder vergaderingen.
- Creëer herstelruimtes - stille ruimtes waar werknemers kunnen 'resetten' zonder schuldgevoel.
- Normaliseer pauzes - maak duidelijk dat pauzes geen luxe zijn, maar noodzakelijk voor optimale prestaties.
De ROI van breinzorg
Organisaties die investeren in breinzorg zien opmerkelijke resultaten:
- 23% verbetering in cognitieve prestaties
- 40% reductie in stress-gerelateerde uitval
- Verhoogde creativiteit en probleemoplossend vermogen
- Betere teamcommunicatie en samenwerking
Het brein zorgt voor ons, want een goed verzorgd brein is niet alleen de basis voor persoonlijk welzijn, maar ook voor duurzame bedrijfsprestaties.
Organisaties die investeren in mentale veerkracht en het volledige potentieel van het brein benutten, creëren een sterke basis voor duurzaam succes.
Bij TELUS Health beschikken we over de expertise, kennis en praktijkgerichte trainingen om uw organisatie te begeleiden naar energieke teams en een gezonde, optimaal functionerende werkomgeving. Vraag naar ons trainingsaanbod.